Son güncelleme tarihi 11 Mart 2022
Sibel Yeşilmen
14 yıl sonra Türkiye-İsrail arasında tarihi bir ziyaret gerçekleşti. İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın davetlisi olarak Ankara’ya geldi. Herzog’u taşıyan uçağın üzerindeki zeytin dalı ile barış, işbirliği, gelecek yazan Türkçe ve İngilizce mesajlar dikkat çekti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ile ortak basın toplantısında konuştu. Erdoğan, ” Bu tarihi ziyaretin Türkiye-İsrail ilişkilerinde yeni bir dönüm noktası olacağına inanıyorum. Müşterek hedefimiz ülkelerimiz arasında ortak çıkarlara dayalı ve karşılıklı hassasiyetlere saygı temelinde siyasi diyaloğun yeniden canlandırılmasıdır” dedi. Nazım Hikmet’in “Yaşamaya dair” şiirinden alıntılar yapan İsrail Cumhurbaşkanı Herzog ise, “Geçmişteki anlaşmazlıklar kendi kendine ortadan kalkmaz. Fakat biz iki halk, iki ülke her alanda derinlemesine bir diyalog içerecek güven ve saygı yolcuğuna çıkmayı seçiyoruz. Birlikte ileriye bakmayı seçiyoruz. ” diye konuştu.
Türkiye-İsrail ilişkilerinin gelişmesinin ve güçlenmesinin bölgesel istikrar ve barış için büyük öneme sahip olduğunu kaydeden Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bölgemizde barış, huzur ve birlikte yaşama kültürünün yeniden hâkim kılınmasına katkı sağlamak bizim elimizdedir. Pozitif bir gündem üzerinden ikili iş birliği ve bölgesel diyaloğumuzu ilerletebildiğimiz ölçüde, fikir ayrılığı yaşadığımız konuları ele almamız da kolaylaşacaktır. Başta ekonomik ve ticari ilişkiler olmak üzere muhtelif alanlarda iş birliği potansiyelimizi hayata geçirmemiz özellikle önem taşıyor” şeklinde konuştu.
Görüşmelerinin temel unsurlarından birinin Filistin meselesi olduğunu dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Sayın Herzog ile konuya dair yaklaşımımızı ve hassasiyetlerimizi açıkça paylaştım. Bölgede gerginliğin azaltılmasına ve iki devletli çözüm vizyonunun muhafazasına verdiğimiz önemi ifade ettim. Kudüs’ün tarihî statüsü ile Mescid-i Aksa’nın dinî kimliği ve kutsiyetinin korunmasına atfettiğimiz önemin altını çizdim. Filistinlilerin sosyal ve ekonomik şartlarının iyileştirilmesinin ehemmiyetine dikkat çektim. Filistin halkına yönelik projeler yürüten TİKA ve Türk Kızılay gibi kuruluşlarımızın faaliyetlerinin devam etmesi hususunda İsrail makamlarının desteğini beklediğimizi vurguladım. Antisemitizmin bir insanlık suçu olduğu yönündeki yaklaşımımızı bir kez daha tekrarladım. Türkler ve Museviler, yüz yıllar boyunca barış içinde bir arada yaşamanın en güzel örneklerini vermiştir. Bu müstesna tarihimize gölge düşürülmesine müsaade etmeyeceğiz. Koronavirüs salgınıyla beraber dünyada nefret suçlarının yeniden arttığını görüyoruz. Antisemitizm, İslam düşmanlığı, yabancı karşıtlığı ve ırkçılıkla mücadele konusunda kararlı ve ilkeli tutumumuzu sürdürmeye devam edeceğiz” açıklamasında bulundu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, sözlerini şöyle tamamladı: “Görüşmelerimizde Ukrayna ve Doğu Akdeniz başta olmak üzere, güncel bölgesel ve uluslararası meseleler hakkında da fikir alışverişinde bulunduk. Önümüzdeki dönemin ikili ilişkilerimizin yanı sıra bölgesel iş birliği açısından da yeni fırsatları beraberinde getireceğine inanıyorum. Özellikle Dışişleri Bakanımızın hemen bu ziyaretin ardından Filistin’e ve İsrail’e yapacağı ziyareti önemsiyorum. Ardından yine Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanımızın İsrail ziyaretini de önemsiyorum. Ve Türkiye olarak daha önce başlatılmış olan enerji noktasındaki iş birliğini yeniden hayata geçirmek için bu bir fırsattır diye düşünüyorum. Şu anda bizim elimizde dördüncüsü de yolda geliyor, dört tane sondaj gemisi var. İki tanede sismik araştırma gemimiz var. Ve Karadeniz’de, Akdeniz’de bu çalışmaları iş birliğimizle planlamak suretiyle hayata geçirebiliriz. Bu düşüncelerle sözlerime son verirken uzun bir aradan sonra gerçekleşen bu ziyaretin hayırlara vesile olmasını diliyorum. Sayın Devlet Başkanı ve heyetine bir kez daha teşekkür ediyorum.”
İsrail Cumhurbaşkanı Herzog da konuşmasında, “Ne yazık ki ülkelerimiz arasındaki ilişkiler son yıllarda bir darlık döneminden geçmiştir. İnanıyorum ki ülkeler arasındaki ilişkiler karşılıklı saygı ruhunu yansıtan eylemlerle incelenecek ve hepimizin paylaştığı bölgesel ve küresel zorluklarla daha iyi başa çıkmamızı sağlayacaktır” ifadelerini kullandı.
“İsrail ve Türkiye birçok alanda hepimizin ev olarak adlandırdığı bu bölgeyi çarpıcı biçimde etkileyecek bir iş birliği yapabilir ve yapmalıdır” diyen İsrail Cumhurbaşkanı Herzog, şöyle devam etti: “Türkiye Dışişleri Bakanı gelecek ay İsrail’i ziyaret edecektir ve İsrail Dışişleri Bakanı ile görüşmelerde bulunacaktır ve zikrettiğiniz diyaloğun da devamını mümkün kılacaktır. Bu diyaloğu her yerde yaşamalıyız.”
İsrail Cumhurbaşkanı Herzog, bu anın iki ülke arasındaki ilişkilerde çok önemli bir an olduğunu belirterek, “Her ikimiz için de bu büyük bir ayrıcalıktır. Amacımız, ülkelerimiz ve halklarımız arasında dostane ilişkilerin gelişmesinin temellerini atmaktır” diye konuştu.
İki ülke halkları arasındaki ilişkinin çok eski, güçlü tarihî, dinî ve kültürel kökleri olduğunu dile getiren İsrail Cumhurbaşkanı Herzog, “Çok sayıda Yahudi kadın ve erkek lider, haham, şair, bilge, tüccar ve gelişimcilerden oluşan seçkin bir şahsiyet listesi bu ülkedeki Yahudi tarihinin geçmişinin sadece bir parçasıdır” dedi.
Türkiye’ye daveti ve bugün yaptıkları toplantı nedeniyle Cumhurbaşkanı Erdoğan’a teşekkür eden İsrail Cumhurbaşkanı Herzog, “Benim buradaki ziyaretim İsrail Cumhurbaşkanı olarak göreve başladığım andan itibaren başlatmış olduğunuz diyaloğun ve takdire şayan bağlantının devamıdır” diye konuştu.
Nazım Hikmet’in “Yaşamaya Dair” adlı şiirinden alıntı yapan İsrail Cumhurbaşkanı Herzog, şairin “Yani, öylesine dikkate alacaksın ki yaşamayı, yetmişinde bile mesela zeytin dikeceksin. Hem de öyle çocuklara falan kalır diye değil. Ölmekten korktuğun hâlde ölüme inanmadığın için. Yaşamak, yani ağır bastığından” dizelerini paylaştı.
İsrail Cumhurbaşkanı Herzog, birlikte “daha anlamlı bir yaşam” seçtiklerinin altını çizerek şunları kaydetti: “Geçmişteki anlaşmazlıklar kendi kendine ortadan kalkmaz. Fakat biz iki halk, iki ülke her alanda derinlemesine bir diyalog içerecek güven ve saygı yolcuğuna çıkmayı seçiyoruz. Birlikte ileriye bakmayı seçiyoruz. Her konuda anlaşamayacağımız konusunda peşinen anlaşmak zorundayız. Bizimki gibi zengin geçmişi olan bir ilişkide bu durum doğaldır. Ancak anlaşmazlıkları geleceğe yönelerek çözmeye çalışacağız.”
İsrail Cumhurbaşkanı Herzog, her iki milletin de “Hz. İbrahim’in çocukları” olduğunu dile getirdi. Bugünkü toplantıdan önce bölgedeki başka liderlerle de görüştüğünü aktaran İsrail Cumhurbaşkanı Herzog, iyi ortaklık ve komşuluğun herkes için önemli olduğunu vurguladı.
İsrail Cumhurbaşkanı Herzog, “İnanıyorum ki hepimiz, tüm dinlerin mensupları, Hristiyanlar, Yahudiler ve Müslümanlar bu güzel bölgede yan yana birbirimizle barış içinde yaşayabiliriz ve yaşamalıyız. Bölgede istikrar, refah, barış ve güvenliği tesis etmek için birlikte çalışmamızı diliyorum” şeklinde konuştu.
Son haftalarda bir kez daha savaşların ne kadar kötü olduğunu gördüklerini kaydeden İsrail Cumhurbaşkanı Herzog, istikrarlı bir dünya düzeni için ülkeler ve halklar arasında köprü kurmanın da önemli olduğuna şahit olduklarını dile getirdi.
İsrail Cumhurbaşkanı Herzog, “Ukrayna’daki savaş çok kan dökülmesine neden olan insani bir felakettir” ifadesini de kullandı. İsrail Cumhurbaşkanı Herzog, yarın Antalya’da yapılacak Rusya-Ukrayna-Türkiye Üçlü Dışişleri Bakanları Toplantısı’na atıfta bulunarak, “Ayrıca yarın ülkenizde yapılacak olan zirveye vesile olan çabalarınızı da çok takdir ediyorum” dedi. İsrail Cumhurbaşkanı Herzog, Türkiye-İsrail ilişkilerinde yeni çıktıkları yolda Allah’ın yanlarında olmasını diledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, basın toplantısının ardından İsrail Cumhurbaşkanı Herzog onuruna resmî akşam yemeği verdi.
Mavi Marmara ve one minute krizleri ile iki ülke arasında ilişkiler bozulmuş ve karşılıklı olarak Büyükelçiler geri çekilmişti. İlişkilerin normalleşmesinde nasıl bir yol izlenecek görüşmelerde bu konu ele alınıyor.
